خطرات احتمالی گازهای چاه فاضلاب

با خطرات گازهای چاه آشنا شویم

پنج نوع گاز بی رنگ و بدون بو از جمله گازهای خطرناک تولید شده در چاه فاضلاب می باشند که انسان را در معرض خفگی، تنگی نفس و حتی مرگ قرار می دهد.

این گازها شامل گاز آمونیاک، گاز متان، دی اکسید کربن، سولفید هیدروژن و کربن منوکسید است.

استشمام این گازها بسیار خطرناک است. کارگرانی که برای امور تخلیه چاه، لایروبی و حفر چاه وارد عمل می شوند می بایست تمامی نکات ایمنی جهت حفظ سلامتی خود و سایر افراد ساختمان انجام دهند.

چاه فاضلاب محل تجمع انواع گازهای سمی و فاضلابی می باشد که برای انسان خطرناک است. زیرا باعث مصمومیت می شود. برخی از این گازهای فاضلاب عبارتند از هیدروژن سولفور، متان، گاز کربنیک و آمونیاک که همه این گازها برای انسان مضر هستند.

یکی از اخبار همیشگی حوادث مربوط به چاه های فاضلاب است که یا دچار ریزش شده اند و یا مصمومیت افراد را در پی داشته اند. علت آن هم عدم رعایت نکات ایمنی حفر یا تخلیه چاه می باشد.

گاز آمونیاک (Ammonia) موجود در چاه

گاز آمونیاک با فرمول شیمیایی NH3 یکی از گازهای موجود در چاه های فاضلاب می باشد که نتیجه تجزیه و تخمیر مواد آلی ازت دار مانند اوره می باشد که در فضولات انسان و حیوان وجود دارد. این گاز در اطراف چاه های فاضلاب و سرویس های بهداشتی فراوان است. ساختار مولکولی آمونیاک از یک اتم نیتروژن و سه اتم هیدروژن تشکیل شده‌ است.

خطرات گاز آمونیک

آمونیاک گازی است بی رنگ با بوی بسیار تند و زننده که بسیار مضر و خطر آفرین است. از جمله خطرات گاز آمونیاک سرفه آور بودن آن، تحریک چشم و سوزش آن، ایجاد سوختگی در سطح پوست، اشک آور بودن آن می باشد و اگر مجاورت با این گاز طولانی شود ممکن است منجر به خفگی و مرگ نیز بشود.

اگر گاز آمونیاک با هوا ترکیب شود یا بیش از حد گرم شود و یا تحت فشار قرار بگیرد ممکن است منجر به انفجار شود.

افراد چاه باز کنی که برای تخلیه چاه و یا لایروبی چاه به درون چاه فاضلاب می روند باید مراقب این گاز باشند چون باعث کمبود اکسیژن شده و تنفس را دشوار می کند.

مسمومیت با گاز آمونیک

مسمومیت با گاز آمونیاک باعث تعریق شدید در فرد مسموم می شود. بهترین کار قبل از رسیدن نیروهای امدادی این است که فرد مسموم را در معرض هوای آزاد قرار دهیم. در صورت امکان پوست فرد مسموم شده را با آب شستشو دهیم و لباس های او را تعویض کنیم.

گاز سولفید هیدروژن (Hydrogen sulfide) یا گاز ترش و خطرات آن

گاز ترش، هپاتیک اسید، دی هیدروژن سولفاید نام های دیگر گاز سولفید هیدروژن هستند.

سولفید هیدروژن با فرمول مولکولی H2S که با نام های اسید سولفیدریک یا هیدروسولفوریک اسید نیز شناخته می شود و به گاز فاضلاب، گاز مرداب و گاز ترش نیز معروف است .

گاز مرداب گازی است بی رنگ، سمی و قابل اشتعال که دارای بویی شبیه به بوی تخم مرغ گندیده و در غلظت های بالا بویی شیرین دارد.

قدرت حل شوندگی این گاز در آب و روغن باعث شده در آب های زیرزمینی و سطحی وارد شده و در آن ها حل شود. چگالی این گاز از هوا بیشتر است. بنابر این در ارتفاعات کم ماندگار می شود. گاز H2S هم در چاه های فاضلاب دیده می شود و افراد مقنی و چاه باز کن هنگام ورود به چاه باید مراقب این گاز سمی و خطرناک باشند.

خطرات مسمومیت با گاز هیدروژن سولفید

گاز  سولفید هیدروژن در عملکرد سیتوکروم اکسید اختلال ایجاد کرده و مانع جذب اکسیژن می شود. تماس با این گاز خطراتی مثل سوزش حلق، بینی، چشم و ریه را به همراه دارد. در موارد حادتر منجر به خفگی و مرگ افراد می شود.

گاز سولفید هیدروژن  اگر با هوا ترکیب شود به عنوان یک اکساینده عمل می کند. می تواند منجر به ایجاد جرقه و آتش سوزی شود. باید مراقب بود که این گاز در معرض گرما و جرقه قرار نگیرد.

همچنین مجاورت این گاز با آهن و فولاد باعث تولید سولفید آهن می شود. اگر سولفید آهن در معرض اکسیژن قرار بگیرد واکنش داده و منجر به انفجار می شود.

اگر این گاز با غلظت کم تنفس شود مکانیسم تدافعی بدن با آن مقابله می کند و آن را به گاز بی ضرر تبدیل می کند. اما چنانچه مسمومیت با این گاز شدید باشد و اقدام فوری صورت نگیرد می تواند منجر به مرگ فرد شود.

گازمتان (Methane) و خطرات آن

گاز متان با فرمول مولکولی CH۴ گازی بی رنگ، بی بو و بی مزه است.  قابلیت اشتعال فراوانی دارد. وجود این گاز باعث کمبود اکسیژن در محیط می شود. به آن گاز مرداب نیز گفته می شود. گاز متان بسیار سمی است. اگر برای مدت طولانی استنشاق شود جایگزین اکسیژن در دستگاه تنفسی می شود و باعث خفگی می گردد.
حجم عمده ی گاز متان طبیعی در تالاب ها و اقیانوس ها موجود است. به همین دلیل به آن گاز باتلاق نیز می گویند. علاوه بر این در اثر تجزیه مواد آلی مانند کود کشاورزی، آب پسماند، پسماندهای جامد شهری و پسماندهای موجود در چاه های فاضلاب به وجود می آید.

خطرات مسمومیت با گاز متان

متان گاز سمی محسوب نمی شود ولی مسمومیت با غلظت بالای متان می تواند موجب بروز تغییر در خلق و خو، گفتار ناقص، ایجاد مشکل در دید، کم شدن حافظه و بینایی، تهوع و سر درد و حتی خفگی و مرگ شود. این گاز محرک چشم و پوست نمی باشد. در صورت تماس با متان مایع، خصوصا تماس چشمی, فورا موضع آلوده شده را با آب ولرم شستشو دهید.

گاز کربن دی اکسید (CO2) و خطرات آن

گازکربنیک با فرمول شیمیایی CO2 از ترکیب یک اتم کربُن با دو اتم اکسیژن تشکیل شده است.
این گاز، گازی بیرنگ و بی بو است و اگر با هوا استنشاق شده و با بزاق دهان ترکیب شود تولید کربنیک اسید می کند و طعم اسید می دهد.
گاز co2 غیر قابل اشتعال است. از آنجایی که چگالی بیشتر از هوا دارد پایین تر از آن قرار می گیرد و از آن برای خاموش کردن آتش استفاده می شود.

خطرات مسمومیت با گاز کربن دی اکسید

دی اکسید کربن گازی سمی است که اگر تنفس شود در ابتدا باعث تنگی نفس و احساس خفگی و در طولانی مدت می تواند مرگ آفرین باشد. نشانه های مسموم�